VAN BATAVIA TOT GAZA: HOE INTERNATIONALE STRIJD ONS TIJDSBEELD VORMT

80 jaar na de Indonesische onafhankelijkheidsverklaring – een spiegel voor vandaag

Op 17 augustus 2025 is het exact 80 jaar geleden dat Indonesië zich onafhankelijk verklaarde van Nederland.
Toch duurde het tot 1949 voordat Nederland die onafhankelijkheid erkende – na jaren van militaire acties én politieke strijd in eigen land. Want de strijd om Indonesië speelde zich niet alleen af in de tropen, maar ook in de Nederlandse media, het parlement en op partijcongressen.

In deze lezing laat historicus Niels van Heteren zien hoe politieke partijen toen al fundamenteel anders keken naar wat er gebeurde in de wereld. Communistische partijen spraken over koloniale onderdrukking en internationale solidariteit. Sociaaldemocraten twijfelden en conservatieven noemden het een plicht om ‘orde te herstellen’.
Zo werd de strijd om onafhankelijkheid aan de andere kant van de wereld, afhankelijk van het partijbelang, totaal verschillend geframed in Nederland.

Fast forward naar 2025. De oorlog in Gaza roept vandaag net zo goed politieke reacties op die niet alleen over het conflict zelf gaan, maar over hoe partijen zichzelf willen positioneren:

• Wat zegt je visie op Gaza over je wereldbeeld?
• Waarom gebruiken partijen internationale crises om hun binnenlandse agenda kracht bij te zetten?
• En hoe beïnvloedt dat de manier waarop wij media, moraal en geschiedenis begrijpen?

“Elke samenleving produceert haar waarheid. Maar macht bepaalt welke waarheid blijft bestaan.”
– Michel Foucault

Van Indonesië tot Gaza is er één rode draad: internationale conflicten leggen bloot hoe binnenlandse politiek werkt.
Deze lezing is geen moreel pleidooi, maar een historische én actuele analyse van framing, ideologie en de strijd om betekenis.

Wat zegt ons verhaal over de wereld en wat zegt het over onszelf?